Büyükada Saat Kulesi Tarihi & Mimarisi

Büyükada Saat Kulesi

Adalıların buluşma merkezlerinden biri olan Saat meydanı, Büyükada’nın adres tariflerinin öznesi haline gelen saat kulesi, Adalar’ın tarihi yapılarından yalnızca bir tanesi. Adalar arasında yapılanma açısından en zengini olan Büyükada’nın yerli ve yabancı turistlerini ilk karşılayan yapılar arasında bulunuyor. Yapım tarihi hakkında anlaşmazlıkların olduğu; Meltem Cansever’in 1923, Hakkı Acun’un 1912 yılında yapıldığını iddia ettiği ancak Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluş yılı yapım yılı olarak kabul edilen saat kulesi hakkında detaylı bilgiye bu yazımızda ulaşabilirsiniz.

Büyükada’nın Buluşma Noktası

Büyükada’ya doğru yola çıkan vapurdan iniş için hazırlıklarınızı yaptığnıız hayal edin. Yavaşça yaklaştığınız iskelenin ardından Prens Adaları’nın en büyüğüne vardığınızda sizi Büyükada Saat Kulesi karşılar. Tarihiyle, orada durması ve birçok fotoğrafın öznesi olmasıyla, insanlara yön göstermesi ve bir simge haline gelmesiyle saat kulesi yıllardır büyük bir sevgi ile benimsenmiş durumda

Büyükada’nın simgelerinden yalnızca biri olan Büyükada Saat Kulesi’nin meydana ne zaman yerleştirildiği hakkında tartışmalar mevcut; kendi savlarını ortaya atan her iki isminde araştırmalarını dayandırdıkları bilgi ve deneyim düşündürmüyor değil.. “100 Saat Kulesi” ve “100 Mimari Şaheser” isimli kitabın yazarı Meltem Cansever, kulenin 1923 yılında yerleştirildiğini iddia ediyor; Anadolu saat kuleleri hakkında çalışmaları bulunan Gazi Üniversitesi Fen – Edebiyat Fakültesi, Güzel Sanatlar Bölümü Başkanı Prof. Dr. Hakkı Acun ise bu tarihin 1912 yılı olduğunu savunuyor. Hakkı Acun’a göre saat kulesi, Bostancı iskelesinin yapımı ile aynı zamanda yerleştirilmiş.

Yerleştirildiği tarih hakkındaki fikir ayrılıkları bir yana dursun; saat kulesinin güzelliği ile Büyükada’yı renklendirdiği ve birçok kişiye yardım ettiği yadsınamaz bir gerçek. Büyükada’yı yeni yeni öğrenenlerin, randevulaşmalarında bir nokta belirlemek isteyenlerin, sevdiklerini bu kule yanında beklediği herkes tarafından bilinir. Estetik yapısıyla dikkat çeken Büyükada Saat kulesi, mimarisinin zarafetiyle de görenlerin beğenisini kazanıyor. Saat kulesi, çevresinde hızla akıp giden hayatın bambaşka bir yönünü yansıtıyor aslında; alanın çevresi çeşitli dükkanlarla ve butik otellerle kaplıdır. Büyükada Saat Kulesi ise tüm zarafetiyle bunların tam ortasındadır.

Büyükada’nın en bilindik noktalarından biri haline gelen saat kulesinin güzelliği maalesef yıllar geçtikçe gölgeleniyor. Bunun sebebi, yapının dış cephesi ne kadar bakım görse de yılların hırpalanmışlığının yüzüne yansıması. Orijinal rengi ancak kartpostallarda kalan Büyükada Saat Kulesi, şimdi modernleşmenin karşısında nostaljik bir ezgi olarak bizlere sesleniyor.

Saat Kulesinin Mimarisi

Koni biçiminde kubbesiyle yerden çok dfa uzun olmayan bir yüksekliğe yükselen saat kulesinin dış cephesi doğal renkleriyle Büyükada’nın ruhuna uyum sağlamıştır. Köşelerini süsleyen ahşap görünümlü plakalar ile estetik bir görünüm kazanan saat kulesi, bahar aylarında rengarenk çiçeklerin gövdesini süslemesiyle iyice güzelleşir ve göz alıcı, huzur veren bir güzelliğe sahip olur.

Bundan yıllar öncesine dayanan fotoğraflara bakıldığında kulenin çok daha farklı bir mimariye sahip olduğu görülmektedir. Taş görünümlü olan yapı, zarar görmemesi için restore edilmiş ve görünümü değiştirilmiştir. Saat kulesinin eski fotoğrafları ve şimdiki hali kıyaslandığında anlaşılan en kesin şey ise zamanın Türk mimarisine karşı acımasız olduğu ve insanların bu güzelliklere sahip çıkmayı bilmediğidir.

Büyükada’nın Simgesi

Kadıköy için Boğa heykeli ne demekse, aslında Büyükada için Büyükada Saat Kulesi’nin anlamı da o. Söylentiler ve rivayetler ise bunu doğrular nitelikte. Derler ki, Saatin altında iskeleye sırtını verip çektirdiğin fotoğraf, Büyükada’ya geldiğinin resmidir. Büyükada’dan ayrılırken saat kulesinin önünde bir fotoğraf çektirirsen bu iki fotoğraf arasındaki fark, gözlerindeki coşku ve hüznü temsil etmesidir.

İstanbulda varolmuş ve yıllara meydan okuyarak ayakta kalmayı başarmış 9 saat kulesinden biri Büyükada Saat Kulesi. Bu yönüyle değerini katlayan kule hakkında Hakkı Acun, aslında saat meydanının denizin doldurulmasıyla oluştuğu, kulenin aslında deniz kenarına yapıldığını da belirtmeden geçmiyor.

Reklam Panolarından Arındırılması İsteniyor

Adalar Belediyesi’nin vizyon, misyon ve temel değerlerinde belirttiği gibi“Adaların sahip olduğu doğal, tarihi ve kültürel mirasını koruyarak” hareket etmesi ve Büyükada Saat Kulesi’ni reklam panolarndan arındırılması bekleniyor. Hem Büyükada halkının hem de Adalar’ın tarihi miraslarını korumaya yönelik hareket eden ve pek çok destek gören derneklerin isteği bu yönde.

Büyükada Saat Kulesi’nin hakettiği değeri görmesi ve hakettiği gibi estetik görünümünü tüm güzelliği ile yansıtması en doğru kararlardan biri olacak.